DILI-Ministeriu Turismo, Comersiu no Industria hanesan reprezentante governu husu ba populasaun iha Timor laran tomak atu hatoo keixa ba Polisia iha distritu ida-idak atu bainhria hetan manipulasaun ba foos subsidiu ne’ebe mak governu fo b a povu atraves de empresarius. Tamba tuir depacho husi Ministru Turismo Comersiu no Industri, folin foos tenki faan ho presu $12.00 kada saku 35 kg.
Diretora Geral MTCI Manuela Corte-Real iha ninia servisu fatin, Dili. Ba jornalista nia hateten sekuandu folin foos liu fali $ 12.00 tenki hateten ba Polisia hodi foti asaun. Nia hateten presu tenki lao normal hanesan baibain.
“Ami kontinua kopera hamutuk ho Polisia Nasional Timor Leste iha distritu tomak atu bainhira hetan manipulasaun foos iha Mercado, sira (PNTL) tenki kaer tamba ne’e kontra ona despacho husi Ministru ne’ebe representa governu Timor Leste,”dehan Diretora Geral MTCI ne’e.
Alende kopera ho PNTL, nia haktuir katak, MTCI mos kria ona nia ekipa Inspeksaun rasik hodi buka tuir empresarius ne’ebe mak halao manipulasaun hirak ne’e.
“Ami hakarak identifika nia naksalak ruma iha ne’ebe. Tamba durante ne’e ami orientasaun ba empresarius sira klaru no justu ona, foo nia folin tenki 12 dolar labele liu presu ida ne’e,”tenik nia.
Maibe oras ne’e dadaun, nia haktuti katak, sekipa Inspeksaun sei husu tuir ba empresarius sira ne’ebe mak faan foos liu presu nia deklarasaun.
“Ami tenki husu se mak faan foos ba sira (empresarisu ne’ebe mak faan foos liu presu determinado)?. Sira sosa diretamente ou sosa tutan husi ema seluk?. Sei sira sosa tutan husi empresarisu seluk tenki , empresarisu ne’ebe mak faan tutan ba sira tenki fo hetene ba Ministeriu ou halo deklarasaun ruma, nune’e ami bele hatene,”esklarese Manuela.
Responde ba informasaun ne’ebe mak espalla katak, mosu gestaun ne’ebe mak ladiak iha prosesu subsidiu foos ne’e, Diretora Geral ne’e hateten, durante ne’e mekanismu ne’ebe mak MTCI iha lao ho diak.
“Maibe problema mak empresarius sira lakohi atu kopera no nakar liu hodi hamosu problema iha merkado,”dehan nia.
Tamba ne’e oras ne’e dadaun ami husu ba populasaun hotu atu lalika tauk hodi hatoo keixa ruma ba Polisia bainhira hetan manipulasaun.
“Ami mos husu ba povu atu kopera ho ami, hodi iha future manipulasaun lalika mosu tan. Lalika tauk atu hatudu ou hatoo keixa mai ami ou Polisia bainhira hetan manipulasaun. Tamba bainhira governu determina presu, governu haree hotu ona total kustu ne’ebe mak empresarius sira hetan,”Husu Manuela. (Media-MTCI)
DILI- Presidente da Republika Dr. Jose Ramos Horta husi ba governu liu-liu Ministeriu Turismo, Comersiu no Industria atu muda negosiantes sira ne’ebe halo negosiu iha parte Metiaut tamba fatin refere governu atu halo kontrusaun foun.
Informasaun ne’e hatoo husi Ministru Turismo, Comersiu no Industria Gil da Costa Alves hafoin remata hasoru PR iha palasiu Presidente Nicolau Lobato Dili, segunda (14/12).
Nia tenik estadu iha poder atu muda obrigatoriu empresariu ne’ebe loke restorante iha parte Metiaut. Tuir nia katak governu laos halo politika ida hodi haluha ema ne’ebe servisu nu’udar negosiatens maibe ida ne’e hanesan harmonia ida ba governu atu hamos fatin iha area Metiaut mai too area Lecidere.
Gil hatutan antes atu hasai empresarisu sira presiza hadia fasiliadde ne’ebe diak atu ema hirak ne’e bele tur fali iha fatin ne’ebe governu harii.
“planu ne’ebe governu halo oras ne’e dadaun komesa ona hanesan governu fo informasaun atu ema ne’ebe halo negosiu iha fatin ne’eba bele muda sira nia sasan,”tenik Ministru TCI.
“ ita halo buat ne’e atu dezenvolve sasan ne’ebe diak ba ema hirak ne’e, laos atu haruka ema sira sai arbiru deit,” nia hatutan.
Entertantu, Francisco da Silva nu’udar restorante nain iha Metiaut hatetet sira aseita karta notifikasaun husi DNTP (Diresaun Nasional Terras no Propriedades) katak, sira tenki muda husi fatin Metiaut tamba halo negosiu ilegalmente.
“Ami nia restorante ne’e dala ruma governu mos ba hola hahan iha ne’eba. Entaun deklara ami illegal ne’e kona-ba saida?. No iha planu atu halo projetu iha aldeia rua mais konsulta ona ema sira ne’e k lae?. Ne’e mak ami husu loloos ba Presidente da Republika,”dehan nia hafoin hasoru malu ho PR Horta. (myn)
Notisia Jornal Nasiona Timor Post,
Edisaun Tersa-Feira, 15/12/2009
Pagina 02
Dili - Ministeriu Turizmo, Comersiu no Industria (MTCI) tenke kria politika diak no bao-fe atu hare ba mudansa kresimentu ekonomia nia laran.
Lia hirak ne’e hato’o husi Prezindenti Komisaun C Parlementu Nasional ba asuntus Ekonomia, Finansas no sub-Anti Korupsaun, Manuel Tilman iha sesaun plenaria PN, Kuarta (02/12).
“Koalia kona ba kresimentu ekonomia tenke klaru hira no mai hosi importasaun hira no fa’an hira i mos ba interese hira. Tamba parte seguransa alimentar importante liu tamba ne’e liu hosi fundus estabilizasaun ekonomiku tenke diak,” Tilman afirma hikas.
Amaro Piedade, membru grupu agrikultura hosi Distritu Baucau hateten, orsamentu ne’e importante liu tamba ne’e membrus Parlementu Nasiona nudar reprezentante povu tenke debate politikamente atu bele iha nia ejikusaun lao diak.
“Ami iha baje sente duni orsamentu ne’ebe MTCI implementa liu hosi programa sosa produtu lokal diak ona, maibe presija hadia nia mekanizmu atu ba oin bele lao diak liu tan,” Amaro afirma.
Vasco Freitas haktuir mos katak, politika governu diak ona maibe tenke iha informasaun nafatin kona ba sosa produtu lokal, tamba nudar ema agrikultura sente kontente wainhira hare ba programa sosa produtu lokal ne’e bele avansa hodi muda no hadia ekonomia povo iha baje.ino
17:53
MTCI TIMOR-LESTE
Dili – Parlemento Nasional identifika katak, ho bailoron naruk ne’e afeta maka’as ba komunidade sira iha are rural, tanba ne’e distritu balun komesa menus ai-han ona.
Membru PN husi Bagkada CNRT, Aderito Hugo da Costa, liu husi sesaun plenaria PN, Kuarta (02/12), haklaken katak, fundus dezenvolvimentu ekonomiku no seguransa agrikultura importante Tanba ne’e Ministeriu Turizmo Comersiu no Industria (MTCI) tenke kontinua sosa povu niaprodutu lokal hodi hasae valor agrikultura sira nian.
“Tuir dadus ne’ebe ami hetan iha baze katak, kondisaun ai-han menus komesa afeta ona iha distritu balu, tanba ne’e presiza duni atu aumenta osan ba iha fundus dezenvolvimentu ekonomiku no seguransa agrikultura,” Hugo hateten.
Vise prezidenti PN, Maria Paixao hateten, fundus ne’ebe establese importante atu responde nesesidade agrikultura. Tantu, MTCI tenke iha planu diak atu bele ejekuta orsamentu refere.
Iha parte seluk, Ministeru Turizmo Comersiu no Industria (MTCI), Gil da Costa Alves hateten katak, nia parte sei servisu hamutuk ho Ministeriu Agrikultura atu bele hala’o programa diak liu tan. Programa sosa produtu lokal ne’ebe liu hosi orsamentu estadu 2009, aloka Miliaun US$ 7 sosa produtu lokal ne’ebe ejekuta ona 73%.ino
